Dünya Bankası, emtia piyasasına ilişkin üç aylık raporunda, Gazze'deki krizin tırmanması halinde petrol fiyatlarının bir şokla karşı karşıya kalabileceği ve varil fiyatının 157 dolara kadar yükselebileceği uyarısında bulundu.
Banka ayrıca savaşın devam etmesi halinde gıda fiyatlarının da artabileceğini kaydetti.
Raporda, Gazze savaşının başlamasından bu yana petrol fiyatlarının yüzde 6 arttığı, tarımsal emtia, çoğu metal ve diğer emtia fiyatlarının ise "neredeyse hiç değişmediği" kaydedildi.
Dünya Bankası, küresel petrol fiyatlarının bu yılın son üç ayında varil başına ortalama 90 dolar ve yavaşlayan ekonomik büyümenin talebi azaltmasıyla 2023 yılında ortalama 81 dolar olmasını bekliyor.
Emtia piyasasının geri kalanı için fiyatların 2025 yılında istikrara kavuşmadan önce gelecek yıl toplamda yüzde 4,1 oranında düşeceğini tahmin ediliyor.
Artan arz nedeniyle tarımsal emtiaların gelecek yıl daha ucuz olması; baz metal fiyatlarının da 2024 yılında yüzde 5 oranında düşmesi bekleniyor.
Dünya Bankası, Emtia Piyasaları Genel Görünüm raporunda, 1970'lerden bu yana bölgesel çatışmaları içeren tarihsel dönemlere dayanarak Gazze savaşına ilişkin üç risk senaryosunun ana hatlarını çizdi.
Buna göre en az yıkıcı sonuç, küresel petrol arzının günde 500 bin ila 2 milyon varil azalması ve fiyatların yüzde 3 ila yüzde 13 arasında artarak varil başına 93 ila 102 dolar aralığına yükselmesi olacak.
Durumun daha da tırmanması halinde, 2003'teki Irak savaşındakine benzer şekilde, küresel petrol arzı günde 3 milyon ila 5 milyon varil azalacak. Bu da petrol fiyatlarını ilk etapta yüzde 21 ila yüzde 35 oranında artırarak varil başına 109 ila 121 dolar arasına yükseltecek.
1973'teki Arap petrol ambargosuyla karşılaştırılabilecek "büyük kesinti" senaryosunda, küresel petrol arzı günde 6 milyon ila 8 milyon varil azalacak. Bu da fiyatları ilk etapta yüzde 56 ila yüzde 75 oranında artırarak varil başına 140 ila 157 dolar arasına çıkaracak.
Dünya Bankası'nın baş ekonomisti ve kalkınma ekonomisinden sorumlu kıdemli başkan yardımcısı Indermit Gill, "Eğer çatışma tırmanırsa, küresel ekonomi on yıllardır ilk kez ikili bir enerji şokuyla karşı karşıya kalacaktır. Bu sadece Ukrayna'daki savaştan değil, aynı zamanda Orta Doğu'dan da kaynaklanacak." dedi.
Dünya Bankası Baş Ekonomist Yardımcısı ve Beklentiler Grubu Direktörü Ayhan Köse, "Daha yüksek petrol fiyatları, kaçınılmaz olarak daha yüksek gıda fiyatları anlamına gelir. Eğer ciddi bir petrol fiyatı şoku yaşanırsa, bu durum pek çok gelişmekte olan ülkede zaten yüksek olan gıda fiyat enflasyonunu daha da yukarı çekecektir." diye konuştu.
Köse, "Son çatışmanın tırmanması sadece bölgede değil, tüm dünyada gıda güvensizliğini arttıracaktır" dedi.
Dünya Bankası, çatışmasının tırmanması halinde, gelişmekte olan ülkelerdeki politika yapıcıların manşet enflasyondaki potansiyel artışı yönetmek için adım atmaları gerekeceğini kaydetti.
Banka, hükümetlerin gıda ve gübre ihracat yasakları gibi ticari kısıtlamalardan kaçınmaları gerektiğini çünkü bunların genellikle fiyat dalgalanmalarını yoğunlaştırabileceğini ve gıda güvensizliğini arttırabileceğini bildirdi.
Kaynak yeniakit
Editör
