EYT düzenlemesi için artık son viraja girildi. Başkan Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatlarıyla emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) için yapılacak düzenlemede yaş şartı tamamen ortadan kalktı. Son dönemin en çok merak edilen konusu ise "EYT ne zaman çıkacak, yasalaşacak" sorusu oldu. EYT yasası 5 adımda yasalaşacak. Düzenleme işçi, işveren ve kamuyu direkt ilgilendirdiğinden yetkililer ince eleyip sık dokuyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı emeklilik işlemleri için altyapıyı hazırladı.
5,3 milyon memuru ilgilendiren 3600 ek gösterge düzenlemesi sonrası sözleşmeliye kadro ve EYT düzenlemesi öncelik gündem halini aldı. Sözleşmeli memurlara kadro düzenlemesi Meclis aşamasını tamamladı. Sıra EYT yasasına geldi. Başkan Recep Tayyip Erdoğan'ın 'Kökten çözüm' talimatı sonrası AK Parti milletvekilleri ilgili Bakanlıklarla beraber hummalı bir çalışma gerçekleştiriyor.
BAKAN BİLGİN: BU HAFTA EYT MECLİS'E GELEBİLİR
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde dün yapılan Kabine Toplantısı sonrası basın mensuplarının sorularını yanıtlarken, dikkat çeken EYT açıklaması yaptı. EYT teklifi ile ilgili değerlendirmelerde bulunan Bilgin, teknik yazım sürecinin uzun olduğunu, bu hafta teklifin Meclis'e gelebileceğini ifade etti.
EYT düzenlemesi 5 adımda resmileşecek:
Kanun teklifi metinleri yazılacak
Meclis Plan Bütçe Komisyonu'nda görüşülecek
TBMM Genel Kurulu'nda oylanacak
Başkan Erdoğan'ın onayına sunulacak
Resmi Gazete'de yayımlanacak
EYT'LİLER DÜŞÜK MAAŞ ALMAYACAK
Son günlerde bazı medya kuruluşlarında 'EYT'liler düşük zam alacak' şeklinde haberler gerçeği yansıtmıyor. EYT'lilerin maaşları da her SGK'lı gibi hesaplanacak. Düzenlemeyi bir kenara koyacak olursak her ay yaklaşık 40 bin kişi emekli oluyor. Bu kişilerin maaşları nasıl hesaplanıyorsa EYT'lilerin de emekli maaşları öyle hesaplanacak.
SGK'nın maaş hesaplama robotu ile hesaplama yapanlar bu ekranın refah payını görmemesi nedeniyle kafaları karıştı. Bu durum bazı medya organları tarafından çarpıtıldı.
EYT'DE İLK MAAŞ TARİHİ BELLİ OLDU
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı EYT çalışmasını bitirerek gerekli altyapıyı oluşturdu ve taslağı milletvekillerine iletti. EYT yasa tasarısının bu hafta içi veya önümüzdeki hafta başında Meclis'e gelmesi bekleniyor. EYT'de yasa tasarısının metinlerinin şekillendirilmesi sonrası taslak Meclis Plan Bütçe Komisyonu'nunda görüşülecek.
Bütçe görüşmesinin ardından EYT yasası taslağı Meclis Genel Kurulu'nda oylanarak yasalaşacak. Son olarak Başkan Recep Tayyip Erdoğan'ın onayı ile Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girecek. Tüm bu aşamaların yaklaşık 2 hafta içerisinde tamamlanması bekleniyor.
Şubat ayında Meclis'te oylanacak EYT yasasının yürürlüğe girmesi ile hak sahibi vatandaşlar ilk maaşlarını Mart ayı içerisinde alacak.
İşte emeklilikte yaşa takılanlar için yapılacak EYT düzenlemesinde 5 madde...
8 Eylül 1999 öncesi şartları sağlayanlar emekli olacak
EYT yaş sınırı yok
İlk anda 2 milyon 250 bin kişi emekli olacak
SSK, BAĞ-KUR, emekli sandığı ayrımı olmayacak
DÜZENLEMEYİ BEKLEYEN YAKLAŞIK 4,7 MİLYON EYT'Lİ VAR
Daha önce yaklaşık 4 milyon kişiyi kapsadığı belirtilen EYT düzenlemesinde kapsam genişledi. Yeni başvurular ve verilerin toplanarak elektronik ortama taşınması sonrası EYT yasasının yaklaşık 4,7 milyon kişiyi kapsayacağı açıklandı.
EYT'de yaş şartı kaldırıldığı için bugün itibarıyla prim ve sigortalılık süresini tamamlamış 2 milyon 250 bin kişi bulunuyor. Daha açık ifadeyle yaş şartı olmadığı için ilk anda emeklilik hakkı elde edecek kişi sayısı 2 milyon 250 bini aşacak.
Öte yandan Türkiye'de yaklaşık 13 milyon emekli bulunuyor. Bu rakamın 2024 yılında 15 milyonu aşması bekleniyor.
EYT'Lİ NASIL EMEKLİ OLACAK?
5 milyona yakın EYT'ye tabi vatandaş şartları tamam olduğu anda emekli olacak. Aşağıdaki şartları tamam olup sadece yaşa bekleyen EYT'li sayısı 2 milyonu geçti. Böylece prim günü ve sigortalık süresi tamam olmayan 2,5 milyon kişinin olduğu hesaplanıyor.
8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişinin olması
Prim gününün tamam olması
Sigortalılık süresinin dolmuş olması
Bir kişinin EYT ile emekli olabilmesi için yukarıdaki 3 şartı taşıması gerekiyor. 8 Eylül 1999 öncesi 4A kategorisinde SSK'da kadınlar 5.000 prim günü, 20 yıl sigortalılık süresi, erkekler ise 25 yıl sigortalılık süresi ile yine 5.000 prim günü ile emekli olabiliyordu.
4B-4C kategorisi Bağ-Kur ve emekli sandığında ise kadınlar 7.200 prim günü 20 yıl sigortalılık süresi ile erkekler ise 9.000 gün prim ve 25 yıl sigortalılık süresi ile emeklilik hakkı elde edebiliyordu.
Sigortalılık süresi ve prim günü tamam olmayan yaklaşık 2,5 milyon kişi bu şartları tamamladığında EYT yasasından yararlanacak. Eğer Şubat ayında emeklilik başvurusu yapılırsa ilk maaş hesaplama işlemleri de 1 Mart itibarıyla olacak.
PRİMİ TAMAM OLMAYANA KISMI EMEKLİLİK
Eğer EYT yasası ile kısmi emeklilik dahil 8 Eylül 1999 öncesine tümüyle dönülürse çok daha düşük yaşlarda 3.600 ve 5.400 gün ile emeklilik fırsatı doğacak.
Kısmi emeklilik nedir? EYT yasasına tabi olacak birçok vatandaş yaşı ilerlemesine rağmen primlerini tamamlama imkanına sahip değil. Bu sigortalılar için ise kısmi emeklilik yani yaştan emeklilik imkanı var.
DÜŞÜK PRİMLE YAŞTAN EMEKLİLİK FIRSATI DOĞACAK
Belirli bir süre çalışarak prim biriktirmiş daha sonra ise iş hayatına ara vermek zorunda kalan vatandaşlar için kısmi emeklilik, yani yaştan emeklilik imkanı var.
8 Eylül 1999 öncesinde normal emekliliğin dışında SSK'lılar için 3.600 gün primle Bağ-Kur'lular için de 5.400 gün primle kısmi emeklilik şartları bulunuyordu. EYT yasası eğer kısmi emeklilik şartlarını da 1999 öncesine çekerse primini doldurma imkanı olmayanlar için 3.600 günle kısmi emeklilik hakkı doğacak.
KISMİ EMEKLİLİKTE 3 ŞART BULUNUYOR
Bir EYT'linin kısmi emeklilikten faydalanabilmesi içinse üç şart bulunuyor. Şu anki mevzuaata göre kısmi emeklilik için kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş şartı var. Ancak EYT düzenlemesi bu şartları değiştirebilir.
EYT ile SSK'lıların kısmi emeklilikten faydalanabilmesi için bu 3 şartı tamamlanması gerekiyor.
3.600 gün primi tamamlamak,
15 yıl sigortalılık süresini doldurmak,
kadınlarda 50 ve erkeklerde 55 yaş şartını sağlamak.
Daha açık ifadeyle EYT düzenlemesiyle 8 Eylül 1999 öncesindeki şartlara dönülürse 3.600 gün primle kısmi emeklilik imkanı doğacak. Yani 3.600 gün primi tamamlayan kadınlar 50, erkekler ise 55 yaşında emekli olabilecek.
BAĞ-KUR'DA KISMI EMEKLİLİKTE PRİM ŞARTI 5.400 GÜN
Bağ-Kur'da kısmi emeklilikte farklı bir prim sayısı bulunuyor ve 5.400 prim günü öne çıkıyor. Bir diğer önemli husus da 1 Ekim 1999 tarihi. Çünkü bu tarihe göre yaş şartı belirleniyor.
50 yaş ve 15 yıl için sigortalının 2 yıldan fazla süresi varsa kademeli emeklilik devreye giriyor. Burada erkeklerde 55'den 58'e kadar, kadınlarda 50'den 56'ya kadar kademeli yaş şartı bulunuyor. Ayrıca Bağ-Kur'da 1 Ekim 1999 tarihine göre kısmi emeklilik için yaş şartı belirleniyor.
1 Ekim 1999 tarihinde 50 yaş ve 15 tam yıl için 2 yıldan fazla süre varsa kademeli emeklilik yaşı uygulanıyor. İşte o tablo:
Eğer EYT yasasında kısmi emeklilikle ilgili bir düzenleme olmazsa 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olanların kısmı emeklilik için prim şartları değişmeyecek ancak yaş şartları aşağıdaki tablodaki gibi olmaya devam edecek.
EKSİK PRİMİ OLAN TOPLU ÖDEME ALABİLİR
Öte yandan primini tamamlayamadığı için emekli olamayanlara toplu ödeme alma imkanı da var. Buna göre şartları tamamlayıp emekli olamayanlar Sosyal Güvenlik Kurumu'na başvurarak birikmiş ödenmiş olan primlerini talep edebilir. Bir vefat durumunda hak sahibinin yakınları bu imkandan yararlanabilir.
TOPLU ÖDEME İÇİN HANGİ ŞARTLAR ARANIYOR?
SSK ve Bağ-Kur'luların toplu para alabilmesi için sigortalı olarak çalışmaması ya da kendi işini yürütüyor olmaması gerekiyor. Ayrıca emeklilik için gerekli 3 şarttan sigortalılık süresi ve yaş şartının dolması gerekiyor.
EYT'LİLER EMEKLİ MAAŞI İÇİN BANKA SEÇİMİ YAPACAK
EYT düzenlemesi ilk emeklilik hakkı elde eden vatandaşlar ilk ödemelerini alacakları banka ve şubesini e-Devlet'ten veya emeklilik işlemleri sırasında SGK'da seçebilecek. Böylece EYT'linin emekli maaşı tercih ettiği bankaya yatırılacak.
EMEKLİ OLAMAYANLAR PRİMLERİNİ NASIL GERİ ALABİLİR?
Yıl ve yaş şartını tamamlamasına karşın emeklilik için gerekli prim ödeme gün sayısını dolduramayanlar bağlı bulunulan sosyal güvenlik merkezine ya da il müdürlüğüne yazılı talepte bulunmaları halinde ödemiş oldukları prim tutarlarını toplu bir şekilde iade alabiliyor.
PRİM İADESİ NEYE GÖRE HESAPLANIYOR?
SSK'lılar (4A) için 2008'den önce kendi adına ödenen hem işçi hem de işveren primi, 2008'den sonra ise sadece işçi primleri geri ödeniyor. Bağ-Kur'lular (4B) için tarih ayrımı yapmadan ödedikleri tüm primler geri veriliyor. Bu primler sadece malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları için olanlardan oluşuyor.
Sigortalının, varsa hizmet borçlanmaları ile isteğe bağlı sigorta primleri de ölüm ve yaşlılık toptan ödemelerine dahil ediliyor. Kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası primleri toptan ödeme yoluyla ödenmiyor.
ÖDENECEK TUTARDA GÜNCELLEME SÖZ KONUSU MU?
Evet güncelleme oluyor. Başvuru tarihine kadar geçen yıllar için güncelleme katsayısı ile hesap yapılıyor.
kaynak:sabah
